معرفی Invidious
Invidious یک رابط کاربری (Frontend) جایگزین برای یوتیوب است که به شما امکان می‌دهد ویدیوهای یوتیوب را بدون تبلیغات، بدون نیاز به حساب کاربری، و بدون ردیابی تماشا کنید. این سرویس کاملاً متن‌باز است و توسط جامعه‌ای از برنامه‌نویسان و کاربران علاقه‌مند توسعه داده می‌شود
- Invidious چیست؟
- ٖچرا از Invidious استفاده کنیم؟
- مقایسه با یوتیوب و ابزارهای مشابه
- راه‌های دسترسی یا استفاده از آن
- مشکلات یا محدودیت‌ها
- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
مقدمه
امروزه یوتیوب به یکی از پربیننده‌ترین منابع انحصاری تماشای ویدیو در جهان تبدیل شده، اما همه‌چیز در این پلتفرم آن‌طور که باید ساده و بی‌دردسر نیست.
تبلیغات طولانی، پیگیری رفتار کاربران، و نیاز به حساب کاربری گوگل باعث شده‌اند تا بسیاری از کاربران به‌دنبال گزینه‌هایی باشند که تجربه‌ای آزاد، خلوت‌تر، سبک‌تر و خصوصی‌تر ارائه دهند.
اگر از تماشای تبلیغات چندمرحله‌ای قبل از یک کلیپ کوتاه خسته شده‌اید، یا نگران هستید که هر کلیکی در یوتیوب در حال ردیابی و ذخیره شدن است، بهتر است با Invidious آشنا شوید
یک پروژه‌ی متن‌باز و مستقل که به شما اجازه می‌دهد بدون نیاز به حساب کاربری یا دیدن تبلیغات، ویدیوهای یوتیوب را تماشا کنید.
در ادامه این مقاله، با Invidious بیشتر آشنا می‌شویم، مزایای آن نسبت به یوتیوب را بررسی می‌کنیم، و یاد می‌گیریم چطور به‌راحتی از آن استفاده کنیم.
Invidious چیست؟
Invidious یک رابط کاربری (Frontend) جایگزین برای یوتیوب است که به شما امکان می‌دهد ویدیوهای یوتیوب را بدون تبلیغات، بدون نیاز به حساب کاربری، و بدون ردیابی تماشا کنید. این سرویس آزاد است و توسط جامعه‌ای از برنامه‌نویسان و کاربران علاقه‌مند توسعه داده می‌شود.
به جای مراجعه مستقیم به youtube.com، شما می‌توانید وارد یکی از وب‌سایت‌های Invidious شوید که محتوای یوتیوب را از طریق API یا استخراج مستقیم، برای شما نمایش می‌دهد
اما بدون شلوغی‌ها و محدودیت‌های همیشگی.
هیچ تبلیغی در کار نیست، هیچ کوکی مزاحمی ذخیره نمی‌شود، و حتی نیازی به ورود به حساب گوگل ندارید.
Invidious همچنین امکانات جالبی مثل دانلود مستقیم ویدیو، پخش صوتی تنها (Audio Only)، و نمایش بدون جاوااسکریپت را هم فراهم می‌کند؛ چیزی که برای کسانی که به امنیت و مصرف پایین منابع اهمیت می‌دهند، یک امتیاز بزرگ است.
چرا از Invidious استفاده کنیم؟
استفاده از Invidious دلایل زیادی دارد، به‌ویژه برای کسانی که از تجربه‌ی فعلی یوتیوب خسته شده‌اند یا به حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند. در ادامه، چند مزیت مهم این سرویس را مرور می‌کنیم
- بدون تبلیغات: در Invidious خبری از تبلیغات پیش از پخش، میان‌پخش یا حتی بنرهای آزاردهنده نیست. ویدیوها مستقیماً و بی‌وقفه اجرا می‌شوند.
- حفظ حریم خصوصی: شما بدون ورود به حساب گوگل می‌توانید ویدیو ببینید، جست‌وجو کنید و حتی لیست‌های پخش بسازید. هیچ داده‌ای از شما ذخیره نمی‌شود و ردیابی نمی‌شوید.
- مصرف پایین منابع: Invidious طراحی سبکی دارد و بدون جاوااسکریپت هم قابل استفاده است. این یعنی برای کامپیوترهای قدیمی یا اتصال‌های اینترنت ضعیف، گزینه‌ای عالی است.
- دانلود آسان ویدیو: با یک کلیک می‌توانید ویدیوها را در فرمت‌های مختلف دانلود کنید — چیزی که یوتیوب به‌صورت پیش‌فرض اجازه نمی‌دهد.
- پخش فقط صوت: اگه فقط به صدای یک ویدیو (مثلاً پادکست یا سخنرانی) نیاز دارید، می‌توانید حالت «Audio Only» را فعال کنید تا مصرف اینترنت کمتر شود.
- متن‌باز و غیرمتمرکز:
Invidious توسط افراد مستقل توسعه داده شده و روی سرورهای مختلف در سراسر جهان اجرا می‌شود (که به آن‌ها "Instance" می‌گویند). این یعنی وابستگی به یک شرکت یا کشور خاص ندارد.
مقایسه با یوتیوب و ابزارهای مشابه
یوتیوب، به عنوان پلتفرم انحصاری، امکانات گسترده‌ای مثل پیشنهادات هوشمند، نظرات کاربران، و ارتباط با کانال‌ها را فراهم می‌کند، اما در عوض کاربران را با تبلیغات متعدد، جمع‌آوری داده‌های شخصی، و نیاز به حساب گوگل درگیر می‌کند. هر بار که ویدیویی را تماشا می‌کنید، الگوریتم‌های یوتیوب رفتار شما را تحلیل می‌کنند و بر اساس آن، محتوا و تبلیغات شخصی‌سازی‌شده نمایش می‌دهند.
در مقابل، Invidious یک رابط ساده و خلوت است که بدون تبلیغ، بدون نیاز به ثبت‌نام، و بدون ردیابی، همان محتوای یوتیوب را ارائه می‌دهد. شما می‌توانید ویدیوها را بدون مزاحمت ببینید، بدون اینکه تاریخچه جست‌وجو یا علایق‌تان جایی ذخیره شود. Invidious متن‌باز و رایگان است، و توسط جامعه‌ای مستقل از توسعه‌دهندگان مدیریت می‌شود. همچنین امکان دانلود ویدیو یا پخش فقط صوت، از ویژگی‌هایی است که یوتیوب در نسخه رایگان خود ارائه نمی‌دهد.
اگر برایتان حریم خصوصی، سادگی و آزادی اهمیت دارد، Invidious می‌تواند جایگزین مناسبی برای تجربه‌ی تماشای ویدیو باشد — البته با در نظر گرفتن برخی محدودیت‌ها که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
راه‌های دسترسی یا استفاده از آن
یکی از مزایای مهم Invidious این است که در ایران می‌توان بدون نیاز به فیلترشکن به راحتی از آن استفاده کرد.
برخلاف بسیاری از سرویس‌های مشابه و حتی خود یوتیوب، اکثر آدرس‌های Invidious (Instanceها) در ایران باز هستند و دسترسی به ویدیوهای یوتیوب از طریق آن‌ها بدون محدودیت انجام می‌شود.
این به دلیل پراکندگی سرورهای Invidious در نقاط مختلف جهان و عدم تمرکز روی یک دامنه یا آی‌پی مشخص است، که باعث شده فیلترینگ آن‌ها دشوار باشد. بنابراین کاربران در ایران می‌توانند با وارد شدن به یکی از این سایت‌ها، تجربه‌ای بدون تبلیغات، بدون نیاز به ثبت‌نام و با حفظ حریم خصوصی را داشته باشند.
برای استفاده از Invidious نیازی به نصب برنامه یا ایجاد حساب کاربری ندارید. کافی است وارد یکی از سایت‌های فعال آن شوید، و مثل یوتیوب ویدیوهای مورد علاقه‌تان را جست‌وجو و تماشا کنید.
مرحله ۱: انتخاب یک "Instance" فعال
Invidious به‌صورت غیرمتمرکز روی چندین سایت مختلف میزبانی می‌شود. هرکدام از این سایت‌ها یک نسخه‌ی مستقل از Invidious هستند که همان ویدیوهای یوتیوب را نمایش می‌دهند. برخی نمونه‌های فعال (در زمان نگارش مقاله):
https://yewtu.be
https://invidious.snopyta.org
لیست کامل: https://docs.invidious.io/instances/ (برای دیدن همه سرورها و وضعیت آن‌ها)
مرحله ۲: جست‌وجوی ویدیو
در صفحه اصلی، یک نوار جست‌وجو وجود دارد. کافی است عنوان ویدیوی مورد نظر خود را وارد کنید. نیازی به ورود یا ثبت‌نام نیست.
مرحله ۳: تماشا، دانلود یا حالت صوت
بعد از انتخاب ویدیو:
می‌توانید مستقیماً آن را تماشا کنید
با انتخاب گزینه "Download" آن را ذخیره کنید
با انتخاب "Audio Only" فقط صدای ویدیو را گوش دهید
مرحله ۴: دسترسی راحت‌تر
برای دسترسی سریع‌تر، می‌توانید یک instance مثل yewtu.be را به بوکمارک‌های مرورگر خود اضافه کنید. برخی کاربران حتی نسخه PWA (نصب‌شونده روی موبایل/دسکتاپ) درست می‌کنند تا مثل یک اپ ازش استفاده کنند.
استفاده از Invidious روی سرور شخصی یا VPS
علاوه بر استفاده از Instanceهای عمومی، Invidious این امکان را به شما می‌دهد که نرم‌افزار آن را روی یک سرور شخصی، VPS یا حتی کامپیوتر خانگی خود نصب کنید.
این روش به ویژه برای کسانی که به حریم خصوصی بیشتر اهمیت می‌دهند یا می‌خواهند کنترل کامل‌تری روی تنظیمات و دسترسی داشته باشند، مناسب است.
با راه‌اندازی Invidious روی سرور خود، می‌توانید یک نسخه کاملاً اختصاصی و بدون وابستگی به سرورهای عمومی داشته باشید که دسترسی به آن بدون محدودیت و کاملاً امن خواهد بود. البته این کار نیاز به دانش فنی دارد، اما منابع و راهنماهای زیادی برای نصب آن به صورت متن‌باز در دسترس است.
مشکلات یا محدودیت‌ها
با وجود مزایای زیاد، Invidious هم مشکلات و محدودیت‌هایی دارد که بهتر است پیش از استفاده از آن بدانید
- پایداری سرورها (Instanceها): چون Invidious توسط افراد مستقل روی سرورهای جداگانه میزبانی می‌شود، برخی از این سرورها ممکن است گه‌گاهی قطع شوند، کند شوند، یا به‌کلی از دسترس خارج شوند. بنابراین همیشه باید چند گزینه جایگزین در نظر داشته باشید.
- وابستگی به یوتیوب: Invidious همچنان به محتوای YouTube وابسته است و اگر یوتیوب تغییراتی در API یا سیاست‌هایش اعمال کند، ممکن است برخی قابلیت‌ها برای مدتی از کار بیفتند.
- نبود قابلیت تعامل: بر خلاف یوتیوب، در Invidious امکان ارسال یا مشاهده نظرات، لایک کردن و سابسکرایب رسمی به کانال‌ها وجود ندارد — مگر اینکه با حساب کاربری محلی در همان سرور کار کنید (که معمولاً توصیه نمی‌شود).
- نمایش ناقص برخی ویژگی‌ها: در بعضی موارد، زیرنویس‌ها یا کیفیت‌های خاص ممکن است به درستی نمایش داده نشوند یا محدود باشند، به‌ویژه اگر ویدیو دارای محدودیت منطقه‌ای یا سنی باشد.
- فیلتر شدن برخی دامنه‌ها: در برخی کشورها، دسترسی به برخی از سرورهای Invidious ممکن است مسدود شده باشد و نیاز به ابزارهای تغییر IP داشته باشید.
با وجود این چالش‌ها، برای بسیاری از کاربران این مشکلات در برابر مزایای حریم خصوصی، سادگی و آزادی‌ای که Invidious فراهم می‌کند، ناچیز به نظر می‌رسد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
در دنیای پرتب‌وتاب امروز، حفظ حریم خصوصی و داشتن کنترل بیشتر روی تجربه آنلاین اهمیت زیادی پیدا کرده است. Invidious به عنوان یک جایگزین متن‌باز و مستقل برای یوتیوب، این امکان را به شما می‌دهد که بدون تبلیغات، ردیابی و پیچیدگی‌های اضافی، ویدیوهای دلخواه‌تان را تماشا کنید.
هرچند که این سرویس با چالش‌هایی مانند ناپایداری برخی سرورها و محدودیت در تعاملات اجتماعی مواجه است، اما برای کسانی که به دنبال تجربه‌ای سبک‌تر، امن‌تر و خصوصی‌تر هستند، انتخابی هوشمندانه و ارزشمند محسوب می‌شود.
پس اگر از تبلیغات مزاحم و جمع‌آوری داده‌های غیرضروری خسته شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم Invidious را امتحان کنید و خودتان تفاوت را احساس کنید. تجربه‌ی تماشای ویدیو می‌تواند ساده‌تر و بهتر از چیزی باشد که فکر می‌کنید!
منابع
https://docs.invidious.io/
https://github.com/iv-org/invidious
https://en.wikipedia.org/wiki/Invidious
ثبت نظر و دیدگاه