نسخه جدید Debian 13, trixie

دبیان یکی از قدیمی‌ترین و پایدارترین توزیع‌های لینوکسه که اولین نسخه‌اش در سال ۱۹۹۳ منتشر شد و پایه‌ی بسیاری از سیستم عامل‌های دیگه مثل مینت و اوبونتو هست. تو آپدیت جدید ما تغییرات زیاد و بزرگی رو می‌تونیم ببینیم.

استفاده از کرنل لینوکس 6.12

استفاده از کرنل 6.12 یه جهش قابل توجه هست. این هسته‌ی LTS پشتیبانی از PREEMPT_RT رو به صورت real time داره. همچنین از پردازنده‌های Intel Arrow Lake و Lunar بهتر پشتیبانی می‌کنه.

پشتیبانی رسمی از معماری RISC-V 64

برای اولین بار، تو دبیان به‌طور رسمی از riscv64 پشتیبانی می‌شه که امکان استفاده از مخازن کامل Debian در سیستم‌های RISC-V را فراهم می‌کنه.
این معماری در سیستم‌های توزیع شده، دستگاه‌های IoT و سیستم‌های دیتا سنتر استفاده میشه. با پشتیبانی رسمی از این معماری، دبیان رو میشه برای برای استفاده و توسعه تو این محیط‌ها استفاده کرد.

به‌روزرسانی Installer

پشتیبانی از HTTP Boot روی سیستم‌های مبتنی بر UEFI و U-Boot، امکانات جدید بازیابی (rescue) برای فایل‌سیستم Btrfs، بهبود در پشتیبانی از کیبوردهای MTP و SPI در مک‌بوک‌های ARM (مثل M1/M2) و ارتقاء امنیت Secure Boot از طریق نصب بسته shim-signed.

آپدیت installer

کاربران می‌تونن بدون نیاز به درایو USB یا ابزارهای فیزیکی، دبیان رو مستقیماً از طریق سرورهای وب بوت کنن. نصب‌کننده همچنین قابلیت بازیابی (rescue) برای فایل‌سیستم Btrfs اضافه شده، مخصوصاً برای سیستم‌هایی که در ابتدا از طریق نصب‌کننده Calamares نصب شدن. این تغییر، شکاف قبلی را که نصب‌کننده قادر به بازیابی صحیح پیکربندی‌های Btrfs نبود، برطرف می‌کنه.

رفتار جدید برای دایرکتوری /tmp

در نصب‌های جدید، /tmp به‌صورت پیش‌فرض بر روی tmpfs (رم) قرار می‌گیرد. فایل‌های /tmp پس از ۱۰ روز و فایل‌های /var/tmp پس از ۳۰ روز حذف می‌شوند.

ویژگیای دیگه‌ای هم اضافه شده:

محیط دسکتاپ، آپدیت شده و تم پیش‌فرض جدیدی اضافه شده.
openssh دیگه از کلیدهای DSA پشتیبانی نمی‌کنه.
اضافه شدن APT 3.0 ، نصب و آپدیت پکیج‌ها رو بهینه‌تر و سریع‌تر انجام می‌ده. تغییرات بک‌اند شامل جایگزینی GnuTLS با OpenSSL برای پشتیبانی رمزنگاری بهتر و معرفی دستور modernize-sources برای بهینه‌سازی خودکار مخازنه.

اگه دبیان ندارین، می‌تونین از سایت رسمی خود توزیع اون رو دانلود و نصب کنین.
اگه هم دارین، دستورات آپدیت به نسخه‌ی جدید کافی هستن.

📚منابع: news.itsfoss.com - debian.org